Obejrzyj Melodie: Pussy Riot: Punkowe Modlitwy

Władimir Putin i Rosja były gorącymi tematami przed wyborami w USA. Hillary Clinton bezpośrednio nazwała Donalda Trumpa podczas trzeciej debaty prezydenckiej marionetką Putina, na co Trump pamiętnie i niezręcznie odpowiedział „To ty jesteś marionetką!”. W tygodniach od wygranej Trumpa, wiele palców wskazuje w kierunku Moskwy jako źródła zhakowanych emaili, które Julian Assange i WikiLeaks upublicznili wśród amerykańskiego elektoratu tuż przed wyborami, prawdopodobnie zniechęcając wystarczającą liczba wyborców w kluczowych stanach do głosowania na Clinton. Kilka dni temu senator z Karoliny Południowej i były kandydat na prezydenta z ramienia republikanów Lindsey Graham wezwał Kongres do zbadania możliwego ingerowania Kremla w nasze wybory. W środku tego pozornego powrotu do ery „czerwonego strachu” zimnej wojny, nadchodząca administracja Trumpa formuje się z Rosją, a wiele zaniepokojonych osób zastanawia się, jak najlepiej protestować przeciwko konserwatywnej agendzie, którą z łatwością przepchnie przez republikańsko zdominowaną Izbę Reprezentantów i Senat. W tym politycznym klimacie, dokument Pussy Riot z 2013 roku, Punk Prayer, oferuje na czasie spojrzenie zarówno na nowego najlepszego przyjaciela Trumpa Putina, jak i sugeruje ostrożnie optymistyczny sposób na funkcjonalne formy protestu przeciwko kolejnemu potencjalnie autokratycznemu reżimowi.

Najpierw załatwmy to: Pussy. Riot. Co za świetna pieprzona nazwa dla zespołu. Dead Kennedys, Bad Brains, Black Flag... Jak wszystkie liczące się punkowe zespoły, Pussy Riot od początku miały idealną nazwę, która świetnie wyglądała nasprejowana na ścianie lub napisana markerem na koszulce. Od założenia w 2011 roku, grupa miała najsilniejsze roszczenie do normalizowania słowa „pussy”, aż do momentu, gdy ten fatalny taśma Access Hollywood nie ujrzała światła dziennego. Z ich neonowymi balaklawami i jasnymi letnimi sukienkami wyglądały piekielnie cool, a sprawa Pussy Riot szybko stała się popularnym tematem dla kilku znanych muzyków. Dla wielu osób, które nie śledziły szczegółów ich sprawy, na tym może kończyć się ich świadomość o Pussy Riot. Dla tych osób, Punk Prayer wypełnia luki.

Założona jako reakcja na ponowny wybór Putina jesienią 2011 roku, luźna kolektywna grupa około tuzina członkiń zaczęła organizować wysoce konfrontacyjne protesty partyzanckie w Moskwie. Sześć miesięcy później, trzy członkinie grupy, Nadeżda Tołokonnikowa, Maria Aljochina i Jekaterina Samucewicz, zostały aresztowane po występie w Katedrze Chrystusa Zbawiciela, który zatytułowały „Punkowa Modlitwa - Matko Boża, Wygonuj Putina!”, mającym na celu potępienie kościelnych liderów za poparcie Putina. Jako akt oporu i niezgody było to dość śmiałe, a zrobili z tego najlepszy użytek, publikując wideo z występu i późniejszego aresztowania jeszcze tego samego dnia.

„Sztuka nie jest lustrem, w którym odbija się świat, ale młotem, którym go kształtuje.” Tak mówi Bertolt Brecht w cytacie otwierającym film, ale uważam, że całą historię można lepiej podsumować innym cytatem, tym razem od Obi-Wana Kenobiego: „Jeśli mnie zastrzelisz, stanę się bardziej potężny niż możesz to sobie wyobrazić.” Choć subtelności ich występu w Katedrze Chrystusa Zbawiciela były trudniejsze do uchwycenia (film doskonale je rozkłada na czynniki pierwsze, FYI), prawie każdy poza kręgiem wpływów Putina, włącznie z wieloma głośnymi prawosławnymi chrześcijanami, mógł zobaczyć, że kara dwóch lat więzienia nie odpowiadała zbrodni, a zatrzymanie Tołokonnikowej, Aliochiny i Samucewicz dało im tylko większą platformę jako męczenniki.

Chociaż w Punk Prayer nie ma bezpośrednich wywiadów z członkiniami zespołu, to jest więcej niż wystarczająco nagrań tych trzech kobiet z ich procesu, jak również zdjęcia grupy próbującej występ w Katedrze, co rekompensuje ich brak. Aby obejść brak udziału trzech głównych twarzy Pussy Riot (dwie były w więzieniu w czasie kręcenia filmu), Mike Lerner i Maksim Pozdorovkin obrał interesujące podejście, śledząc przeszłość aktywistek przez wywiady z ich rodzicami, z których wszyscy wydają się dość wspaniali i wspierający, jeśli nie otwarcie dumni z odważnych deklaracji ich dzieci.

Jedna rzecz, która warto zauważyć: niestety nie ma zbyt wiele muzyki od Pussy Riot. Nie ma ścieżki dźwiękowej do Punk Prayer, sekcja dyskografii na ich Wikipedii składa się wyłącznie z wpisu „wymaga rozszerzenia”, a jedynym powszechnie dostępnym słyszalnym dokumentem jest nowa trzyutworowa EP-ka, która już zajmuje się tematem Donalda. Nie mówię, że nie są zespołem, ale jako ktoś, kto pisze to na stronie poświęconej tematom związanym z muzyką, trudno nie odnieść wyraźnego wrażenia, że rzeczywisty dźwięk Pussy Riot jest znacznie mniej ważny niż fizyczna i polityczna obecność grupy.

Nie sądzę, że Putin sam w sobie bał się tych kolorowych kobiet czy muzyki, którą robili, ale potężny duch Punk Rocka, który zdołały uchwycić i który był potężną siłą mobilizującą, której możemy coraz częściej doświadczać w nadchodzących latach w naszym własnym kraju. Nie wiem, czy performance-art-as-protest w stylu Pussy Riot to coś, co zadziała po tej stronie świata, ale to z pewnością dobry punkt wyjścia jako inspiracja.