Oglądaj melodie: Daj mi schronienie

Netflix, Hulu, HBO Go i inne platformy oferują absurdalnie szeroki wybór filmów i dokumentów muzycznych. Trudno jednak ocenić, które z nich są rzeczywiście warte twoich 100 minut. Watch the Tunes pomoże ci wybrać, który dokument muzyczny warto obejrzeć podczas weekendowego Netflix and Chill. W tym tygodniu omawiamy Gimme Shelter, który jest dostępny na Hulu.

Cały naród balansuje na krawędzi związanej z wyborami niepewności i zmęczenia, więc polecanie Gimme Shelter może być najlepszym albo najgorszym pomysłem na ten tydzień – zależnie od twojego obecnego stanu umysłu. Film Alberta i Davida Mayslesów dokumentuje jedną z najbardziej znaczących i niestety poetyckich tragedii w historii rocka, rozbierając na czynniki pierwsze, jak doszło do katastrofy podczas słynnego Altamont Free Concert na początku grudnia 1969 roku. Nie będę tracił czasu, wymyślając niezgrabne polityczne analogie, ale uprzedzam, że ten pełen napięcia koszmar filmowy będzie jak szybka dawka mocnej kawy.

Zanim jednak zagłębimy się w film, odrobina historii: W dzisiejszych czasach festiwale muzyczne są relatywnie dobrze zorganizowanymi imprezami. Roczne wydarzenia jak Coachella i Bonnaroo są dobrze zorganizowane i bezpieczne, zaprojektowane tak, by maksymalizować doświadczenia każdego uczestnika z precyzją dobrze naoliwionych maszyn. W późnych latach 60. jednakże, masowe festiwale muzyczne były stosunkowo nową koncepcją. Newport Pop Festival z 1968 roku był pierwszym wydarzeniem, które zgromadziło ponad 100,000 uczestników. Rok później Woodstock („An Aquarian Exposition: 3 Days of Peace & Music!”) czterokrotnie przebił tę liczbę. Mimo skoków przez płot, problemów technicznych, błotnistych kałuż i „kwaśnych” tripów, Woodstock udało się zaskakująco dobrze. Wszyscy pomagali sobie nawzajem, pokazując światu, że hipisowska utopia jest możliwa, choćby na chwilę. Te 72 godziny na farmie Yasgura przejdą do historii jako punkt kulminacyjny kontrkultury, ale euforia nie trwała długo. Rolling Stones przekonali się o tym na własnej skórze. Ich Altamont Free Concert, organizowany tuż na wschód od San Francisco, kończy się tragicznie, z czterema ofiarami śmiertelnymi, w tym Meredith Hunter, który został zabity przez członka Hells Angels, wynajętego do zapewnienia bezpieczeństwa.

„A teraz, niecałe pięć lat później, można stanąć na wysokim wzgórzu w Las Vegas i patrząc na zachód, z odpowiednim rodzajem oczu, niemal zobaczyć najwyższy punkt fali – miejsce, gdzie fala w końcu się załamała i cofnęła.” Trudno nie odczytać tych słynnych słów Huntera S. Thompsona z Fear & Loathing In Las Vegas jako bezpośredniej krytyki Altamont. Gimme Shelter rozpoczyna się od „Jumpin jack Flash”, pierwszego utworu, który zespół zagrał tamtej nocy. Mick Jagger tańczy po scenie, podkręcając publiczność niepowtarzalną energią. Myślisz, że uda im się wybrnąć i uratować dzień siłą rocka, ale nie są w stanie osiągnąć niemożliwego. Jest moment, kiedy Jagger musi ponownie uspokoić tłum, a kamery uchwycają zbliżenie kobiety z twarzą zalaną łzami, przyciśniętej do sceny. Mężczyzna za nią mówi „niech przestaną”, odnosząc się do kolejnych razy, kiedy członkowie Hells Angels wkraczali w tłum, aby „utrzymać porządek”. Jagger próbuje wrócić do „Under My Thumb”, ale energia z początku występu zniknęła. Fala się załamała i cofnęła, ale najgorszy moment wieczoru był jeszcze przed nimi.

Po każdej tragedii istnieje naturalna chęć znalezienia winnego. Siłą tego filmu jest to, że Maysles są w stanie pociągnąć Rolling Stones do odpowiedzialności za to, co się wydarzyło, nawet jeśli tylko pośrednio. Jesteśmy jak mucha na ścianie, kiedy zespół ogląda nagrania z koncertu, początkowo ciesząc się z początkowych fragmentów, ale każdy z członków staje się coraz bardziej posępny, gdy sytuacja wymyka się spod kontroli. Dochodzimy do momentu, kiedy Meredith Hunter zostaje dźgnięty przez członka motocykli, a Jagger każe odtworzyć tę scenę. Zwraca się uwagę, że Hunter miał broń, co czyni jego dźgnięcie „samoobroną”, ale jest to bolesne, gdy słyszymy, jak dziewczyna Huntera błaga medyków, aby zrobili wszystko, co mogą, aby go uratować, nawet podczas zamykania go w worek na zwłoki. Niezależnie od wyroku, wina za śmierć Huntera powinna spadać na Stonesów za epickie zaniedbanie organizacyjne, co jest podkreślone ostatnim ujęciem Jaggera, który po spokojnym wstaniu mówi „Alright. See y'all.” jakby wychodził z kursu dla kierowców po alkoholu. Nauczył się lekcji, ale czujesz, że dostał znacznie mniejszą karę, niż na to zasługiwał.

Film obejrzałem dopiero drugi raz, lata temu (nie jest to coś, co chciałbyś oglądać regularnie), ale tym razem zauważyłem, że przypomina film horroru z kina grindhouse. Wszystko w Altamont było prowizoryczne i tandetne, od rusztowania, na które wchodzili odważni widzowie, po jankeski scenę, która dosłownie sięgająca tylko do klatki piersiowej ludzi z pierwszego rzędu. Wzmożenie napięcia zaczyna się od radiowego komunikatu o kilku śmierciach na koncercie i wzrasta wraz z każdym ujęciem osoby w trakcie niekontrolowanej psychozy po zażyciu kwasu. To wszystko przed zobaczeniem szalonych maniaków w czarnych skórzanych kurtkach łamiących na pozornie niewinnych ludziach. Prawda jest taka, że nawet po prawie pięćdziesięciu latach, każda klatka filmu uderza z niespodziewaną siłą. Horror polega na tym, że wszystko było prawdziwe.