Reasonable Doubt Jay-Z'a obchodzi 20-lecie: Dlaczego to najlepszy album w mistrzowskim katalogu

Przyglądamy się debiutanckiemu LP Jay-Z, Reasonable Doubt, które jutro kończy 20 lat.

„Jeśli jesteś w swoim samochodzie – nie obchodzi mnie, czy to zima – chcę, żebyś otworzył wszystkie okna.”

-- Jay Z, 1999

Reasonable Doubt jest często porównywane z Only Built 4 Cuban Linx i It Was Written jako część tej mafijnej fali rapu po G, ale tak nie było, przynajmniej nie do końca. Jay był zbyt szczery, zbyt szczęśliwy. Ghost jest niezwykle zabawny, ale on i Rae nie zrobili nic tak śmiesznego jak „22 Twos”.

Retrospektywy It Was Written kłamią. To nie była jakaś zaniedbana płyta, na której wszyscy odnaleźli Jezusa 15 lat później. To był hit dla wielu ludzi, afront dla mniejszości głośno domagającej się Illmatic 2, dobrze zrealizowany, nieudolnie zaplanowany ruch dla tych pośrodku. Nas starał się upewnić, że nie będzie musiał ponownie wypożyczać ubrań na Source Awards. Nie przejmował się wygładzaniem lądowania.

Jay nie musiał. Reasonable Doubt zadebiutowało – tydzień przed It Was Written – praktycznie bez rozgłosu. Nie był nikim, jak mógłby próbować was przekonać, ale rynek był zatłoczony. Był facetem od „In My Lifetime”. Musiał zbudować świat, ale nie musiał dekonstruować (ani co gorsza, ignorować) starego.

Reasonable Doubt to album gatunkowy. To także wyjątek. Pochodzi z czasów życia Jay’a, oraz ogólnie z czasów rapu, kiedy czekanie roku na Mary, by nagrała refren, było zaspokajaniem twoich komercyjnych obaw. Dostać Biggie na kawałku? Nie wiem, niech producent rapuje co tam chce na refren, idziemy na lunch.

(„Aint No” jest dzisiaj w dużej mierze odrzucane – ten sample Four Tops, rzekomo pomysł Dame’a, w ogóle się nie sprawdza – ale Foxy mówi „Jem krewetki scampi z kamieniami większymi niż życie”, więc.)

Wyszedł 25 czerwca 1996 roku, ale to album zimowy. „Can’t Knock the Hustle” nie jest dla upalnych popołudni, jest do otwierania okien, gdy jest ciut za zimno. „Politics As Usual”: „Cena za skórę sprawia, że jestem głębiej niż kiedykolwiek/ I tylko pomyśl: zima nadeszła/ Próbuję poczuć minki.” W „Can I Live” leci do Maui i Vegas, by uniknąć śniegu, wynajętym NXS, z pokojem na koszt.

Eksperyment społeczny: zapytaj ludzi, kiedy był szczyt kreatywności Jay’a Z. Niektórzy ludzie (pierwsi poptimisti, poptimisti Timb) mogą powiedzieć Vol. 2, ale prawie połowa powie Reasonable Doubt, a druga bliska połowa powie pierwszy Blueprint. Druga grupa w większości skwapliwie przyzna, że Jay rapował lepiej na Reasonable Doubt. Mają rację – częściowo.

To są arcydzieła Jay’a; jak świetny by nie był, nigdy nie stworzył albumu, który mógłby się z nimi równać. Ale jeśli przejdziesz przez jego katalog krok po kroku, nie powinno być wątpliwości, że osiągnął szczyt jako raper na przełomie wieku, z Vol. 3 i The Dynasty. („So Ghetto,”, “Intro,” “Come and Get Me,” “This Can’t Be Life,” itd. itd. itd.) Przechodził przez programowanie perkusji, rozmawiał, był techniczny, zagrażał, był uroczy, kochał cię, potem nienawidził, a potem znów kochał.

To było zanim przyciągnął whisper flow Young Chrisa, kiedy letnie numery Diddy z Vol. 1 dojrzały do autentycznych hitów, kiedy kingpin na I-95 stał się kingpinem w lobby Def Jam.

Dlaczego więc Reasonable Doubt utrzymuje się jako klasyk? Cóż, przede wszystkim, utrzymuje się zarówno w kontekście historycznym, jak i w próżni – być może lepiej w próżni.

O próżni. Jay nie musiał wygładzać swojej osoby, ponieważ nie wydał Illmatic dwa lata wcześniej, ale mógł też działać swobodnie, ponieważ Reasonable Doubt to Poważny Album Rapowy. Są tam mroczne wspomnienia przekształcone w groźby („D’Evils”), smutne obietnice dla umierających przyjaciół (nowy „Dead Presidents”, nie ten z białej etykiety), są stoły bilardowe z zrobionymi mężczyznami i imprezy basenowe z twoją dziewczyną (ale tylko na chwilę, potem wraca do pieniędzy).

A pieniądze nie są pieniędzmi Bad Boy, to pieniądze z '88, teraz walczymy o bloki z budynkami. Jeśli Cuban Linx był „filmowy”, Reasonable Doubt to sztuka szekspirowska, wszystkie zdrady i podwójne krzyżowania, wojny terytorialne i dylematy moralne. Kupno Lexusa to poważna sprawa, napad w hotelu w „Friend or Foe” kończy się chichotem. Jay jest obojętnym oportunistą, sprzedającym cracka przez Reagana i noszącym garnitury, bo to w jego krwi.

Powiedzmy to tak: Jay sprzedał gangsterstwo jak z innego świata tak dobrze, że mówił, że na początku chciał zrobić tylko jeden album, a do dziś ludzie mu wierzą.

O próżni. Reasonable Doubt nie pasuje tak dobrze do 1996 roku. Lśniące klawisze w „Can’t Knock the Hustle” nie pasują do żadnego roku, a kiedy w historii umieszczasz bit „Regrets”? Dźwiękowo to prawie kontrapunkt do nowojorskiego rapu z tamtego roku, żadnego blasku Hitmenów ani niespokojnej grozy RZA.

W swojej najgorszej formie album opiera się na DJ Premierze, który wzmacnia „D’Evils” i „Bring It On” klawiszami i instrumentami smyczkowymi, odpowiednio. Mieć Premo w ogóle to był zaszczyt. Ostatni raz współpracowali w '99; zawsze krążyła plotka, że był obecny podczas sesji „Ether”, ale trudno mi w to uwierzyć.

Nawet jeśli Jay nie jest światowej klasy technikiem, jakim później się stał, ma te swobodne fragmenty w „Politics as Usual”, wokół owinięte wersy w „Dead Presidents”, jednoaktowa sztuka w „Friend or Foe”. Pamiętam materiał Larry’ego Kinga(?) o Jay’u sprzed The Black Album, gdzie wyjaśnia Larry’emu, co to znaczy „flow” i dlaczego jest najlepszy w tym. Larry – znów myślę, że to był Larry – pyta go, czy ma jakieś braki, a Jay zatrzymuje się i mówi coś w stylu „Nie mam najlepszego głosu”. To prawda, ale to także daje młodzieńczą nadzieję całej sprawie: może 50G dla hazardzisty to aspiracje. Klasa średnia nie żyje, itd.

O próżni. Dziewięć miesięcy po Reasonable Doubt, Jay pojawił się na Life After Death, grając w Monopol z prawdziwymi pieniędzmi i tracąc pieniądze na Lakers. Gdy Big odszedł, Jay wszedł w rolę Króla Nowego Jorku. To, czego nigdy nie zrozumiał Nas: król to figura.

Więc Diddy był obecny przy kontynuacji. Może zmiana jest przesadzona, ponieważ różni Hitmeni mieli wpływ na „Imaginary Player”, „Where I’m From” i „You Must Love Me”. Ale Vol. 1 również miało te niezgrabne próby radia z „Sunshine” i „I Know What Girls Like.” („Lucky Me” też jest nieco za dużo dla moich upodobań, ale Wayne ma teksty wytatuowane na sobie, więc jestem pobłażliwy.)